انواع روش های نصب نوارهای آبیاری به چه صورت است؟ یکی از مهم ترین چالش ها و سوال هایی است که معمولاً برای کشاورزان و افرادی که دارای زمین های کشاورزی و باغ ها هستند ، به وجود می‌آید. لازم است بدانید که نصب نوار تیپ آبیاری قطره ای به دو روش دستی و مکانیزه امکان پذیر است.
باید توجه داشته باشید که نوار نباید تحت هیچ شرایطی بر روی زمین کشیده شود. به همین خاطر از دستگاه ساده‌ای استفاده می شود که کالف نوار بر روی دستگاه ساده ای که محور آن از دو طرف در دو بلبرینگ قرار گرفته و به راحتی می چرخد ، قرار بگیرد.
نباید به هیچ عنوان نصب قرقره در کنار مزرعه و کشیدن نوار توسط کارگر در طول مزرعه صورت گیرد زیرا این کارها سبب خراشیدگی و کاهش عمر نوار می‌شود. نوار تیپ دارای کاربردها و مزایای بسیار زیادی است که تلاش کردیم در این مقاله شما را با آنها آشنا کنیم.
انواع استفاده و بهره برداری از نوار تیپ
نحوه استفاده و بهره برداری از نوار تیپ بسیار متفاوت است. برای مثال در برخی مواقع این امکان وجود دارد که در آبیاری قطره ای از میکرو اسپری استفاده شود. میکرو اسپری در واقع دستگاهی است که آب را در منطقه‌ای کوچک می‌پاشد.
معمولا برای آبیاری درختان و گیاهانی که دارای ریشه بسیار بزرگ هستند ، از میکرو اسپری ها استفاده می شود. اگر قصد داشته باشید یک ردیف محصول به ویژه در مناطقی که منابع آب محدود است را آبیاری کنید، بهتر است از روش آبیاری قطره‌ای زیر سطحی SDI استفاده کنید.
آبیاری قطره‌ای زیر سطحی روشی است که در آن یک نوار آبیاری در زیر خاک و زیر ریشه گیاه دفن می‌شوند و گیاه‌ها را آبیاری خواهد کرد. معمولاً برای این که مناسب‌ترین سیستم آبیاری قطره‌ای تعیین شود، لازم است مطالعات دقیقی در خصوص خاک آب و محصول انجام بگیرد و همه شرایط خاک آب و محصول را در نظر بگیرند.
در سیستم های آبیاری قطره‌ای پمپ ها و شیرآلات به صورت دستی یا خودکار توسط یک کنترل کننده کار می کند. بنابراین امکان استفاده از آبیاری قطره ای اتوماتیک نیز وجود دارد. نکته بسیار مهمی که در خصوص آبیاری باید در نظر داشته باشید این است که آبیاری باید فیلتراسیون مناسب و با کیفیت در مسیر لوله داشته باشد.
به منظور جلوگیری از گرفتگی در مسیر جریان آب توسط ذرات کوچک ، در بیشتر دستگاه های آبیاری قطره‌ای از نوعی فیلتر مخصوص در نوار تیپ ها استفاده خواهد شد. البته امروزه فناوری های جدیدی به بازارها عرضه شده‌اند که سبب به حداقل رسیدن گرفتگی نوار تیپ‌ها خواهند شد.
همچنین امکان استفاده از سیستم‌های آبیاری بدون فیلتر تصفیه نیز وجود دارد. زیرا در برخی سیستم‌های آبیاری از آب آشامیدنی و تصفیه شده استفاده می‌شود.
اغلب تولید کنندگان تجهیزات آبیاری توصیه می‌کنند که از فیلتر استفاده شود زیرا در غیر این صورت دستگاه شما ضمانت نخواهد شد. استفاده از فیلترهای خط آخر یعنی استفاده از فیلتر درست جایی قبل از خروج آب، بسیار حائز اهمیت است.
معمولاً در آبیاری زیر سطحی از آب‌های بازیافت شده استفاده خواهد شد. در نظر داشته باشید که در بعضی از کشورها امکان استفاده از آب‌های بازیافت شده به صورت پاشش وجود ندارد. اگر بتوان به درستی آبیاری قطره‌ای را طراحی، نصب و مدیریت کرد، می‌توان تاثیر بسیار زیادی در کاهش تبخیر نسبت به سایر روش‌ها مانند آبیاری سطحی داشت.
در نتیجه این عمل کمک شایان توجهی به حفظ آب خواهد کرد زیرا دقیقاً آب به ریشه گیاه می‌ریزد. همچنین این کار مزایای دیگری نیز دارد که از جمله آنها می‌توان به کاهش بیماری‌هایی که توسط آلوده شدن آب در بین مسیر به وجود می‌آیند، اشاره کرد.
استفاده از نوار تیپ جهت آبیاری قطره ای
یکی از رایج ترین روش ها در سیستم آبیاری قطره ای که به منظور آبیاری به کشت های ردیفی استفاده می شود، نصب نوار تیپ آبیاری قطره ای است که برخی افراد آن را با نام آبیاری نواری می‌شناسند. این روش آبیاری دارای ویژگی های منحصر به فردی است که در ادامه شما را به آن ها آشنا خواهیم کرد.
لازم است بدانید که در این نوع سیستم آبیاری به منظور رساندن آب به گیاهان از نوار تیپ آبیاری قطره ای استفاده خواهد شد. این آبیاری از یک لوله پلیمری یکسره ساخته شده که در فواصل مشخص محلی برای خروج قطره آب در آن وجود دارد.
معمولاً نوار تیپ دارای دو نوع پلاک دار و درز دار است. در خصوص نوار تیپ پلاک دار لازم است بگوییم که این نوع نوار دارای قطره چکان بوده اما نوار تیپ درز دار، قطره چکان نداشته و به جای آن دارای مسیر زیگزاگ شکل یا زیپ مانند است که سبب شکستن فشار آب می‌شود تا قطرات بتوانند از طریق درزها خارج شده و به پای گیاه برسند و به این نوع نوار اصطلاحا در از بغل می‌گویند. نوع دیگری از نوار تیپ درز دار، دارای روزنه‌هایی در روی نوار است که به آن درز از وسط نیز می‌گویند.
معمولاً نوار تیپ‌ها دارای تنوع بسیار زیادی از نظر ضخامت و فاصله بین قطره چکان‌ها یا درزها هستند. از این نوع نوارها می توان به منظور آبیاری گیاهان مختلف در دوره های رشد متفاوت استفاده کرد. پر مصرف ترین نوار تیپ دارای ضخامت ۱۷۵ الی ۲۰۰ میکرون بوده که فاصله روزنه‌ها یا پلاک‌های آن در حدود ۲۰ سانتی‌متر است.
البته فواصل آبدهی معمول دیگر ممکن است به ۱۰ یا ۳۰ سانتی متر نیز برسند. افرادی که قصد نصب نوار تیپ آبیاری قطره ای در متراژ بالا داشته باشند ، می توانند فاصله درزها یا روزنه ها سفارش دهند. سرعت آبدهی نوار تیپ از ۱ تا ۳ لیتر در ثانیه متفاوت خواهد بود. هر چقدر فاصله درز یا قطره چکان‌ها بیشتر باشند، سرعت آبدهی افزایش خواهد یافت.
همان طور که می‌دانید کشور ما ایران در خشک ترین منطقه جهان قرار گرفته و مقدار بارندگی سالانه در این کشور بسیار کم است. همچنین بارش هایی که در ایران اتفاق می‌افتد ، دارای توزیع نامناسب زمانی و مکانی هستند.
با توجه به این موارد کشاورزان چاره‌ای جز استفاده مناسب از آبی که در اختیار آنها است، ندارند. زیرا از طرفی سفره‌های زیرزمینی آب کشور نیز هر ساله کمتر شده و به طور کلی منابع آبی ایران رو به کاهش هستند.
کاربردهای نوار تیپ
یکی از نکات مهم آبیاری قطره ای که باید بدانید در خصوص استفاده از نوار تیپ است. به طور معمول برای آبیاری قطره ای کشت‌های ردیفی و فصلی همچون گوجه فرنگی ، فلفل ، سیب زمینی ، توت فرنگی ، پیاز ، آفتابگردان ، خربزه ، هندوانه ، چغندر قند، ذرت و محصولات جالیزی دیگر از نوار تیپ استفاده می‌شود. همچنین جالب است بدانید که استفاده از نوار تیپ در گلخانه‌ها نیز امکان پذیر است.
مزایای استفاده از نوار تیپ
همان طور که پیش از این نیز ذکر کردیم ، نوار آبیاری قطره ای را می توان در اکثر زمین ها و جالیز ها به کار برد. این نوار تیپ‌ها مزایای بسیار زیادی دارند. کشاورزان می‌توانند از نوار تیپ‌ها در مزارع دارای پستی و بلندی محدود و بدون نیاز به فشار آب زیاد استفاده کند.
همچنین جالب است بدانید که نصب نوار تیپ آبیاری قطره‌ای در هنگام کشت و به صورت مکانیزه و با استفاده از تراکتورها وجود دارد. این نوار تیپ‌ها دارای مزایایی هستند که از جمله مهم‌ترین مزیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نصب آسان و سریع
- قابلیت نصب نوار تیپ بر روی خاک، زیر خاک و یا حتی معلق
- حمل و نقل راحت رول‌ها به دلیل سبکی وزن
- امکان استفاده از در اکثر زمین‌ها و جالیزها، با پستی و بلندی محدود و بدون نیاز به تسطیح زمین
- اتصالات ساده و ارزان قیمت، با قابلیت کارگذاری ساده آنها به صورت دستی
- جنس پلیمری مخصوص نوار تیپ از چسبیدن جلبک و رسوبات معدنی به آن جلوگیری می‌کند.
- مقاومت در برابر کودهای شیمیایی، سموم، مواد دفع آفات و اسپری‌های کشاورزی
- صرفه‌جویی قابل ملاحظه در مصرف آب
- افزایش بازدهی محصول و جلوگیری از گسترش و رشد علف‌های هرز در سطح زمین کشاورزی
- امکان پهن کردن مکانیزه توسط تراکتور در ابتدای فصل زراعی
- جلوگیری از توسعه و رشد علف‌های هرز در سطح زمین کشاورزی
- نوار تیپ برای استفاده به فشار آب پایینی نیاز دارد (در حدود ۱ اتمسفر)
- یکنواختی توزیع آب، امکان یکنواختی رشد بوته‌ها را فراهم می‌سازد.
- عملیات زراعی به آسانی صورت می گیرد ؛ زیرا رشد علف های هرز در سطح مزرعه کم شده و وجین کردن آن ها و همچنین خاک دهی بوته‌ها چه به صورت دستی و چه به صورت مکانیزه، به آسانی امکان پذیر می‌گردد.
- میزان هدر رفت آب بسیار کم است و این عامل سبب افزایش سطح زیر کشت و در نتیجه افزایش محصول می‌گردد. طبق تحقیقات به عمل آمده با استفاده از نوارهای تیپ در مزارع پنبه و صیفی، میزان مصرف آب از ۱۴ هزار متر مکعب در هکتار در مزارع سنتی، به ۶ هزار متر مکعب کاهش یافته است.
- به سبب آبیاری قطره ای اتوماتیک ، این نوارها از خیس کردن ساقه ، شاخه و برگ گیاه جلوگیری می کنند. این مساله باعث کاهش ابتلا گیاه به بسیاری از آفات گیاهی می‌شود.
- نصب نوار تیپ آبیاری قطره ای امکان استفاده در فصول مختلف کشت را فراهم می‌کند.
- به آسانی نصب شده و به سرعت و راحت قابل پهن و جمع آوری است. این جمع آوری ممکن است به وسیله دست یا ماشین انجام گیرد.
- این نوارها به علت فاصله کم بین خروجی‌ها ، در انواع خاک ها یک نوار پیوسته رطوبت در زیر خاک و در ناحیه ریشه به وجود می‌آورند.
- این نوارها به علت داشتن نازل‌های خروجی یکنواخت با آبدهی کم، قابلیت پهن شدن در مسیرهای طولانی را دارد و در نتیجه، موجب کم شدن سرمایه گذاری در خطوط پخش، توزیع و اتصالات می‌گردد.
- رنگ سیاه نوار از رشد جلبک در داخل نوار ، جلوگیری می‌کند و با توجه به آن که مسیر داخلی در شیار، روکشی از تفلون دارد، تراکم و چسبیدن ذرات به داخل شیار، غیر ممکن می‌گردد.
- اتصالات نوار آبیاری به صورت قطعات ساده و استاندارد موجود است و روش کارگذاری آن به صورت دستی و ماشینی بسیار ساده است.
- جنس پلیمری مخصوص نوار تیپ از چسبیدن جلبک و رسوبات معدنی به آن جلوگیری می‌کند.
- مقاومت نوار آبیاری در مقابل و اشعه ماورا ء بنفش خورشید، کودهای شیمیایی، سموم، دفع آفات و اسپری‌های کشاورزی
موارد استفاده نوار آبیاری قطره ای
- گیاهان صنعتی: چغندرقند، پنبه، نیشکر، ذرت، آفتابگردان، سویا و کلزا
- صیفی و سبزی: سیب زمینی، پیاز، هندوانه، خربزه، گوجه فرنگی، خیار، کدو، بادمجان، گل کلم، کاهو، فلفل و هویج
- غلات: گندم، جو و برنج
- حبوبات: عدس، نخود، انواع لوبیا، ماش و نخودفرنگی
- گلخانه ها
- گل کاری: مزارع گل، فضای سبز
توصیه هایی جهت به کار بردن نوار آبیاری
لازم است با نکات مهم آبیاری قطره‌ای و نحوه استفاده از نوار تیپ و نصب نوار تیپ آبیاری قطره‌ای آشنایی داشته باشید.
از جمله مهم ترین توصیه هایی در جهت استفاده از نوار تیپ آبیاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از استفاده از آب‌های خیلی سخت و شور بپرهیزید زیرا منجر به انسداد روزنه‌های آبده خواهد شد.
- اگر از آب هایی استفاده می‌کنید که دارای آلودگی فیزیکی هستند، باید طراحی و نصب ایستگاه فیلتراسیون آبیاری شما به گونه‌ای باشد که ذراتی که بیشتر از ۱۰۰ میکرون سایز دارند، امکان ورود به شبکه را نداشته باشند. در صورتی که از فیلتراسیون استفاده نکنید احتمال گرفتگی روزنه‌ها وجود خواهد داشت.
- ایجاد شکستگی (زاویه) در سرتاسر طول نوار آبیاری تیپ نصب شده، باعث کاهش جریان آب می‌شود.
- تلاش کنید نوار تیپ را بر روی شیب‌های بالای ۲ درصد نصب نکنید. در صورتی که این مسئله رعایت نشود، سبب یکنواختی توزیع آب در طول نوار آبیاری شده و ممکن است در زمان غیر فعال بودن شبکه مکش معکوس ایجاد شود و ذرات خاک به درون روزنه‌ها مکیده شود.
- به هیچ عنوان نیاز آبی گیاه را کم برآورده نکنید زیرا در این صورت ریشه گیاه به منظور دسترسی به آب به مجرای خروجی نوار نفوذ کرده و سبب به وجود آمدن انسداد خواهد شد.
- فشار کاری ایده‌آل جهت بهره برداری از نوارهای آبیاری تیپ 0.6 اتمسفر است که در صورت عدم رعایت فشار ایده آل، آبدهی روزنه‌ها از مقدار اسمی تغییر می نماید. حداقل فشار کاری 0.4 اتمسفر و حداکثر فشار کاری 1 اتمسفر برای نوار آبیاری تیپ است.
- اشیا نوک تیز باعث سوراخ شدن نوار تیپ می شوند. پس از کشیدک نوار روی زمین جلوگیری کرده و در طول زمان کشت مراقب باشید نوار سوراخ نشود.
توجه داشته باشید در صورتی که نوارهای آبیاری در طول کوتاه باشند، به واسطه افزایش تعداد اتصالات و افزایش متراژ لوله‌های آبده، هزینه افزایش خواهد یافت. البته پهن کردن نوارهای آبیاری در طول زیاد نیز باعث می‌شود یکنواختی آب کاهش یافته و در نهایت عملکرد محصول کاهش یابد. بنابراین برای نصب نوار تیپ آبیاری قطره‌ای بهتر است از مهندسین مشاور مشورت بگیرید.
سخن پایانی
نصب نوار تیپ آبیاری قطره ای یک تکنولوژی بسیار عالی برای آبیاری به شیوه نوین در مزرعه و باغ‌های شما است.
گروه صنتعتی آبین پلاست تولید کننده و عرضه کننده بهترین نوار تیپ آبیاری قطره‌ای است که می توانید با اطمینان خاطر نوارهای آبیاری قطره‌ای را از این برند تهیه کنید.
